دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

شرح اصول اقلیدس (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
حدود یک سده قبل از ابوالعباس نیریزی یعنی در حدود اواخر سده دوم و اوایل سده سوم، اصول اقلیدس چندین بار به زبان عربی ترجمه شد. ترجمه‌ای که ابوالعباس در اختیار داشته، اثر حجاج بن یوسف مطر (متوفی اوایل سده ۳ ه. ق.) بوده است. نیریزی بر این ترجمه، شرح نوشت و این شرح ازنظر تاریخ ریاضیات اسلامی و یونانی بسیار مهم است. چه، در آن، قسمت‌هایی از آثار ایرن اسکندرانی  (حدود ۱۰۰ م.) و سنبلیقیوس  (حدود ۵۰۰ م.) و...

مرقعات و قطعات(اثر میرزا احمد نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
      در این قسمت به معرفىِ اجمالى مرقعات و قطعاتى که توسط میرزااحمد پدید آمده است مى‏ پردازیم و به جهت اختصار از ذکر جزئیات خوددارى مى‏ کنیم. 1ـ مرقع خط: نیم ورقى (21 × 32 سانتى‏متر)، 24 رقعه، به قلم نسخ کتابت ممتاز، به تاریخ 1115 تا 1134 ه . ق.، شامل قطعات مختلف متصل به هم که به تفاوت بین 5 تا 29 سطر کتابت دارد. این قطعات، شاملِ ادعیه، روایات، چند سطر از آثار اصمعى، دوازده...

شرح احوال و زندگانی فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزی »
فخرالدین احمد بن سلطان محمد نیریزی، نسخ‌نویسِ گمنامِ نیریز که در سده ۱۱ ه. ق.می‌زیسته است. نزدیک بودن دورانِ زندگی وی با میرزا احمد معروف، سبب شده که برخی آن دو را یکی بدانند؛ درحالی‌که لقب پدرش با لقبِ پدر میرزا احمد متفاوت و خود او نیز ملقب به فخرالدین است. استاد سمسار آن دو را یکی دانسته و در شرح احوال میرزا احمد گفته که او پس از راه یافتن به دربارِ شاه سلطان حسین صفوی (حک ۱۱۰۵ - ۱۱۳۵ ه. ق.)،...

کتیبه ها(اثر میرزا احمد نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
 از دیگر آثار میرزا احمد، کتیبه ‏هایى است که بر جلد برخى از نسخه‏ هایى که خود کتابت کرده و یا دیگر خوشنویسان کتابت کرده ‏اند و یا بر قلمدانهانوشته است. 1ـ کتیبه: برحاشیه 2 لت جلد روغنى یک نسخه سوره یس به خط خود او با نقش گل و مرغ، به قلم نسخ، با رقم و تاریخ 1118 ه . ق.، به شماره 985 ف در کتابخانه ملى ایران . 2ـ کتیبه: به قلم نسخ جلى خوش، به سفیداب...

شرح تهذیب المنطق(جمال الدین محمود)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » جمال الدین محمود نیریزی(محمود بن محمد بن محمود) » آثار جمال الدین محمود نیریزی »
 این اثر شرحى است بر تهذیب المنطق تفتازانى، که در آن، جمال‏ الدین محمود تمام بخش منطق و کلام تهذیب را شرح کرده است. غیاث الدین منصور دشتکى ، که از عالمان و بزرگان آن عصر بوده، این اثر را بسیار ستوده و بر پشت کتاب به خط خود در وصف آن گفته است: «هُوَ هُو هذه مجله جلیله البیان حلیه البنان، لقد احسن مؤلفها تألیفها و اعجب مصنف ها تصنیف ها و اغرب مرصّع ها ترصیع ها...

شرح احوال و زندگانی محمد ابراهیم نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » محمد ابراهیم نیریزی-متخلص به ساکت(فرزند محمدشریف) »
  محمدابراهیم فرزند محمد شریف، متخلص به ساکت، از دانشمندان، ادیبان و خوشنویسانِ سده سیزده و چهارده هجری قمری است. شرح احوال و زندگانی وی به‌تفصیل در فصل شاعران و ادیبان خواهد آمد و در اینجا به دلیل اینکه آثاری نیز کتابت کرده، ذیل شرح احوال کاتبان و خوشنویسان با عنوان «محمدابراهیم نی­ریزی» از او یاد می‌کنیم. امّا چون جنبه ادبی او ارجح است، در آن فصل مفصلاً به معرفی او و آثار ادبی وی خواهیم پرداخت. محمدابراهیم در پایانِ سده...

شمس الحکمه(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 شمس‏ الحکمه: قصیده‏ اى است لامیه درباره معرفت و انس با قرآن و موضوعاتى از قبیل ثبوت وجود حقیقى، بطلان حکمت فلاسفه مادى و ... .      این قصیده در حدود 96 بیت است و معمولاً در نسخه ‏هاى خطى موجود ضمیمه فصل ‏الخطاب و یا دیگر آثار سیدقطب ‏الدین آورده شده است. بخش هایى از این منظومه را براى اطلاع ذکر مى‏کنیم:                   حمدت اللّه تعظیما و توقیرا و تبجیلا             على انوار حکمه...

شرح احوال و زندگانی نورالدین حسینی نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » نورالدین حسینی نیریزی معروف به میرزابزرگ(فرزند شهاب الدین احمد) »
نورالدین فرزند شهاب‌الدین احمد، ملقب به میرزا بزرگ، از خوشنویسانِ قلمِ نسخ که در سده ۱۳ ه. ق. در نیریز می‌زیسته است. او از خاندانِ معروف سید جلال‌الدین عبدالله و از نوادگانِ سید قطب‌الدین نیریزی و پدرِ میر شهاب‌الدین نیریزی، حکیم و فیلسوف سده ۱۳ و ۱۴ ه. ق. است. شرح احوالِ بزرگانِ این خاندان و نیز میر شهاب‌الدین نریزی در فصل نخست گذشت. ظاهراً سید نورالدین تا آخر عمر در زادگاه خود به سر برد و سرانجام در همان‌جا در ماه شوّال ۱۳۱۳...

ترجمه غزل عطار(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 ترجمه غزل عطار: ترجمه عربى غزلى از عطار است. برخى این اثر را ذیل قصیده عشقیه آورده ‏اند، زیرا آن قصیده در ادامه ترجمه این غزل است.      چنانکه قطب‏ الدین خود در مقدمه این اثر اشاره کرده در عنفوان جوانى با شنیدن غزلى از عطار، مرغ جان او به پرواز در عوالم قدس درآمد و سالها بعد، قبل از سال 1145 ه . ق. آن را به نظم عربى ترجمه کرد.      در مقدمه آن آورده است:      امّا بعد...

ارجوزه علویه فی الصرف و النحو(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 ارجوزه علویه فى الصرف و النحو: این اثر که با عنوانِ منظومه صرف و نحو علوى نیز از آن یاد شده ، ارجوزه‏ اى است در صرف و نحو عربى به همراه ارجوزه ‏اى در شرح حدیثى از امیرالمؤمنین (ع) به زبان عربى؛ بنابراین، این اثر خود شامل سه منظومه است: ارجوزه فى الصرف، ارجوزه فى النحو، و ارجوزه فى شرح حدیث امیرالمؤمنین (ع). ارجوزه صرف، که آن را «نظم اللئالى» نیز خوانده ‏اند ، شامل هزار و...